Joachim Vets' interesse in de diamantsector begon al op jonge leeftijd. Als kind hielp hij al bij het sorteren van ruwe diamanten op kleur en zijn eerste spreekbeurt ging over diamantbewerking. Op zijn veertiende wilde hij wat bijverdienen en nam hij plaats aan een slijpmolen in de werkplaats in de tuin van zijn grootouders in Booischot. Hij kreeg les van Jan, een topslijper die een molen vlak achter hem had. De slijperij staat er nog steeds, al is ze niet meer in gebruik. Toch gaat Joachim er nog vaak naar binnen wanneer hij zijn grootmoeder bezoekt. “Ruik je de geur van de slijperij?”, vraagt hij. “Dat is de typische geur van de Kempische slijperijen. Ik kom hier nog geregeld binnen om de geur op te snuiven.” We bevinden ons midden in de slijperij terwijl het gesprek verdergaat. Joachim herinnert zich hoe aangenaam het was om te werken in deze werkplaats, mede dankzij de stofafzuiging, verwarming en zelfs airconditioning. Toch koos Joachim er bewust voor om eerst zijn diploma secundair onderwijs en een hogeschooldiploma te behalen.

Na zijn studies economie-wiskunde en vervolgens bedrijfsmanagement aan de Karel De Grote Hogeschool startte Joachim bij het familiebedrijf Vets Alphi, dat een slijperij heeft in Antwerpen en in Sri Lanka. Tussen 2010 en 2016 werkte Joachim bijna permanent in Sri Lanka, waar hij zich volledig toelegde op het tekenen, zagen, snijden en slijpen van diamanten. “Ik heb er veel geleerd van onze 3 expats (Ludwig, Guy en Fons) die me alles hebben bijgebracht. Toen zij met pensioen gingen, draaide de fabriek zelfstandig verder.” Joachim gelooft sterk in de lokale bevolking en de integratie van de slijperij in de gemeenschap. “De slijperij is er volledig ingeburgerd en vormt een essentieel onderdeel van het lokale leven.”

Er wordt veel belang gehecht aan sociale verantwoordelijkheid. Zo heeft de familie Vets in Sri Lanka een diamantvakschool opgericht voor jongeren die schoolmoe zijn. “We willen deze jongeren een eerlijke kans geven. Vanaf zestien jaar kunnen ze starten met een zes maanden durende opleiding, waarna ze zich verder kunnen specialiseren. Toch is het niet voor iedereen weggelegd, de slaagkans ligt rond de 60%.” De kosteloosheid van de lessen wordt gegarandeerd door onder meer voor een terugbetaling van de transportkosten te zorgen. Leerlingen worden geselecteerd op basis van enkele cruciale eigenschappen: doorzettingsvermogen (terug durven opstaan na het maken van fouten), gezond verstand (een ingenieursdiploma is niet nodig) en goede ogen (al dan niet met een hulpmiddel). Daarom worden gratis oogtesten georganiseerd, zowel voor leerlingen als voor werknemers, en worden brillen of lenzen betaald indien nodig. “We zorgen ervoor dat onze medewerkers optimaal kunnen presteren. Een goed zicht is essentieel in ons vak, en daar dragen we graag aan bij.” Het familiebedrijf is inclusief, wat volledig past binnen de duurzame ontwikkelingsdoelen. “In onze huidige groep leerlingen zitten twee jongeren met een mentale beperking en er zijn ook drie werknemers met een zware fysieke handicap. Iedereen krijgt bij ons een kans om zich te ontwikkelen.”

Vets Alphi is gespecialiseerd in kleinere diamanten, die in België niet meer rendabel geslepen kunnen worden vanwege de hoge loonkosten. In de slijperij in Antwerpen worden voornamelijk grotere stenen bewerkt, al worden soms ook kleinere stenen geslepen. De Antwerpse slijperij dient namelijk ook als testcentrum: er wordt geëxperimenteerd met verschillende slijpschijven en poeders om de beste kwaliteit te garanderen. “Dat is één van de grote troeven van Vets Alphi: we doen alles in-house. Op die manier hebben we volledige controle over het proces en kunnen we de hoogste kwaliteit garanderen.”

Het wordt echter steeds moeilijker om diamant te bewerken in Antwerpen. “Het is cruciaal dat alle diamantorganisaties in Antwerpen de handen ineen slaan en hun verantwoordelijkheid nemen om de toekomst van de sector te waarborgen,” benadrukt Joachim. “Iedere organisatie kan hieraan een steentje bijdragen.” Joachim is sinds 2018 lid van SBD en heeft een sterke familieband met de organisatie. “Mijn familie heeft een lange geschiedenis binnen SBD. Verschillende voorouders en familieleden hebben bestuursfuncties opgenomen.” Joachim’s grootmoeder, Lydia Van Hove, laat me ondertussen enkele oude SBD-magazines zien, samen met een fotoalbum met foto’s van SBD-vergaderingen en internationale congressen waar SBD aan deelnam. Voor Joachim is SBD een waardevolle organisatie. “Om SBD te steunen, zijn er op heden vier personen van Vets Alphi aangesloten,” zegt Joachim Vets. “Het lidmaatschap biedt drie grote voordelen. Ten eerste helpt SBD ons bij het interpreteren van steeds complexere regelgeving. Ten tweede biedt het een netwerk van gelijkgestemden die samen nadenken over hoe we Antwerpen opnieuw op de kaart kunnen zetten. En ten derde behartigt SBD onze belangen in andere organisaties, waar de bestuurders hun invloed kunnen laten gelden.” Om de belangen van de leden beter te vertegenwoordigen, pleit Joachim ervoor dat alle SBD-leden meer inspraak krijgen in de keuze van hun vertegenwoordigers binnen diverse organisaties. Bovendien zouden alle mandaten waar SBD recht op heeft, ook daadwerkelijk ingevuld moeten worden volgens Joachim.

SBD is ook vertegenwoordigd in het Fonds voor de Diamantnijverheid, een paritair samengestelde organisatie met vertegenwoordigers van werkgevers (SBD, VKD) en werknemers (ABVV-AC, ACV-TRANSCOM). Joachim is van mening dat er meer ingezet zou moeten worden op opleiding om de diamantbewerkingsexpertise in België te behouden. “Er zouden meer diamantbewerkingscursussen georganiseerd moeten worden, zowel basisopleidingen als vervolmakingsopleidingen. Om zo veel mogelijk inschrijvingen te bekomen, dient het Fonds de opleidingen niet alleen aan te bieden maar ook te promoten. Om momentum te creëren zouden deze cursussen moeten doorgaan, zelfs als er weinig inschrijvingen zijn.” Ook HRD Antwerp, dat  wereldberoemd was om zijn cursussen inclusief diamantbewerkingsopleidingen, zou meer moeten inzetten op de promotie van Antwerpen als kwaliteitslabel. “Laten we eerlijk zijn, wat betekent de naam Antwerpen in HRD Antwerp als de stenen hier niet meer gecertifieerd worden?,” vraagt Joachim.

Ook voor AWDC, de koepelorganisatie van de diamantsector, heeft Joachim advies. Samen met de FOD Economie en de FOD Financiën hanteert AWDC een streng drievoudig controlesysteem bij Diamond Office. “De grootste troef van Antwerpen als diamantcentrum is de unieke werking van Diamond Office, die ervoor zorgt dat elke diamantzending fysiek wordt geïnspecteerd,” zegt Joachim.  “Geen enkel ander land heeft een douanekantoor dat zo gespecialiseerd is als het Belgische Diamond Office. AWDC zou dit meer moeten promoten. Hier wordt letterlijk alles gecontroleerd door de meest ervaren experten, en dat schept vertrouwen in de Antwerpse diamantsector.” Daarnaast zou de Antwerpse diamantnijverheid sterker in de verf gezet moeten worden door AWDC, door in te zetten op het promoten van in Antwerpen bewerkte diamanten. “Als koepelorganisatie dienen ze ook de belangen van de nijverheid te behartigen. Als de nijverheid verdwijnt, verdwijnt de kennis, en dan wordt Antwerpen zoals Amsterdam: een stad waar toeristen een rondleiding kunnen boeken over een vervlogen diamantverleden.” Hij benadrukt dat als de expertise verdwijnt, ruwe diamanten niet langer naar Antwerpen zullen komen. “Op dit moment ligt de focus wat te veel op de handel, terwijl de nijverheid net de kennis en expertise waarborgt die Antwerpen uniek maakt.” We sluiten het interview af met een glas champagne en klinken op de toekomst van de Antwerpse diamantsector.